Ekspozycja stała w Elementarium: Strefa tematyczna Las

Las jest tak stary jak drzewa. Znajduje się w ciągłym procesie zmian. Z terenu Łużyc Zachodnich znamy lasy okresu węgla brunatnego, jak również notujemy rozwój lasu po ostatnim zlodowaceniu. Poznaj ekosystem leśny, przejdź przez etapy rozwoju lasu polodowcowego i cofnij się do lasów trzeciorzędowych sprzed około 17 milionów lat.

Kiwi, figi, owoce passiflory, palmy, magnolie, owoce granatu, sekwoje - i to wszystko w Łużycach? Tak – 17 milionów lat temu wilgotny i ciepły klimat umożliwił powstanie lasów wawrzynowych i ciepłych lasów deszczowych o dużej różnorodności gatunkowej. Ponadto nasz region pokrywały wielkie lasy bagienne, z których rozwinęły się duże łużyckie złoża węgla brunatnego.

Rozwój lasów naturalnych odbywa się etapami. Na początku występują pionierskie gatunki drzew, które nie żyją bardzo długo, ale zapewniają ochronę kolejnym gatunkom drzew. Gatunki te rosną wolniej i mogą osiągnąć zaawansowany wiek. Różne fazy lasu mogą przebiegać obok siebie na dużej powierzchni lub być ściśle ze sobą powiązane na mniejszym obszarze.

Leśne ptactwo jest symbolem zdrowych lasów. Występowanie cietrzewia, głuszca i jarząbka jest bezpośrednio związane z dobrym stanem lasów obejmujących różne fazy wiekowe. W saksońskich lasach głuszce są coraz rzadsze i obecnie uznaje się je za skrajnie zagrożone lub już wymarłe – to wyraźny znak braku naturalnych lasów.

W fazie rozkładu lasu chore, obumierające lub martwe drzewa tworzą własne ekosystemy z wieloma własnymi gatunkami. W drewnie i pożywiając się drewnem lub żyjącymi w nim grzybami żyje około 1000 środkowoeuropejskich gatunków chrząszczy. Dziś wiele z nich jest zagrożonych, bo w lasach gospodarczych prawie nie ma martwego drewna.